کد مطلب:20540 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

در مورد سوء ظن توضيح دهيد؟

مهمترين آثار و معايب بدگماني عبارتند از:

1- آفت دين بودن: اميرالمؤمنين(ع) ميفرمايد:آفة الدّين سوء الظّن؛ بدگماني آفت دين است.(1)

2- سوق دادن به بديها: امام علي(ع) ميفرمايد: بدگماني كارها را خراب ميكند و شرور را بر ميانگيزد.(2)

3- نابودي ايمان: امام صادق(ع) ميفرمايد: آن كه انسان برادر مؤمن خود را مورد سوء ظن قرار دهد، ايمان وي اندك اندك از او سلب ميگردد، چنان كه نمك در آب از بين ميرود.(3)

4- بطلان عبادت: امام علي(ع) ميفرمايد: از سوء ظن بپرهيزيد، زيرا بدگماني عبادت را نابود ميسازد.(4)

5- سلب اعتماد: در روايتي آمده است: بدترين مردم كسي است كه به خاطر سوء ظن به كسي اعتماد نكند، نيز مورد اعتماد كسي نباشد.(5)

6- بيماري: اميرمؤمنان(ع) ميفرمايد: انسان بدگمان هميشه بيمار است.(6)

7- ترس: امام علي(ع) ميفرمايد: كسي كه گمانِ بد داشته باشد، از همه كس ميترسد.(7)

راههاي پيشگيري از بدگماني:

1- آشنايي با آثار بدگماني: چه بسا افرادي كه به اين بيماري مبتلا شدهاند، از عواقب آن بي خبرند. اطلاع از سرانجام بدگماني و آثار و مضراتي كه ذكر شد، عامل باز دارنده محسوب ميشود.

2- كار ديگران را حمل بر صحت كرد: بدبيني از آن جا حاصل ميشود كه قضاوت صحيح صورت نميگيرد، ولي اگر اعمال ديگران بر نيكوترين وجه ممكن حمل شود، بدبيني محقق نخواهد شد. از اين رو در روايات به اين نكته تأكيد شده است تا جايي كه رسول اكرم(ص) ميفرمايد: براي كار برادرت عذري جستجو كن و اگر عذري نيافتي، براي آن عذري بتراش.(8)

در روايتي ديگر امام علي(ع) ميفرمايد: هرگز نسبت به سخني كه از برادر مسلمانت صادر شده گمان بد مبر، تا وقتي كه ميتواني محمل نيكي براي آن بيابي.(9)

3- پرهيز از معاشرت با نااهلان:

در حديثي آمده است: مجالست و همنشيني با بدان مايه سوء ظن به نيكان است.(10)

4- اصلاح اخلاق: از آن جا كه حسد و كينه توزي و تكبر و غرور از عوامل بدبيني به حساب ميآيد، براي پيشگيري از بدبيني بايد از اين امور اجتناب ورزيد.

5- مبادرت با عقده حقارت: كسي كه گرفتار خود كم بيني و عقده حقارت است يا از سوي ديگران مورد تحقير واقع شده، سعي ميكند ديگران را در محيط فكر خود تحقير كند و گنه كار جلوه دهد تا فشار رواني خود را كاهش دهد اما كسي كه احساس خود كم بيني ندارد، به استفاده از اين شيوه نيازي ندارد.

پي نوشتها:

1. غررالحكم، ج 3، ص 101.

2. همان، ج 4، ص 132.

3. بحارالأنوار، ج 72، ص 198.

4. غررالحكم، ج 2، ص 308.

5. ميزان الحكمه، ج 5، ص 626.

6. همان، ص 628.

7. غررالحكم، ج 5، ص 442.

8. بحارالانوار، ج 72، ص 197.

9. نهج البلاغه، صبحي صالح، قصار 360.

10. بحارالانوار، ج 74، ص 197.